Doğan Taşkent
Keiretsu Forum
Türkiye kurucularından çok beğendiğim Hülya Koç, Optimist Dergisi’nin Temmuz
2013 sayısında ‘Silikon Vadisi Yatırım Trendleri’ yazısında şöyle demişti: “Ufak
girişimler normalde Ar-Ge yapmazlar, çünkü Ar-Ge’yi kaldıracak bütçeleri olmaz.
Ar-Ge’yi büyük şirketler, laboratuvarlar ve üniversiteler yapar, bunlar belirli
sektörde bilgi birikimi sağlar ve bunun sayesinde bu alanda beceriyi ‘kritik
kütle’ seviyesine çıkarır ve ‘teknoloji riskini’ minimize ederler. Girişimler
de bu teknolojiyi alıp inovasyona çevirirler. Teknoloji alıp etrafında bir ürün
veya servis yaratırlar, bunu da pazara hazır hale getirip ticarileştirmeye
çalışırlar.”
Optimist’teki yazıda
varsayılan unsurlar girişimci becerilerinin ve onu destekleyen ortamın da
‘kritik kütleye’ ulaşmış olmasıdır. Bu varsayılan iki unsur ülkemizde daha
başlangıç aşamasında. Keiretsu Forum Türkiye verilerine baktığımızda acaba ne
görüyoruz? Keiretsu Forum Türkiye faaliyete geçtiğinden beri 80’e yakın
girişimci sunum yaptı. Bunlardan %20’si yabancı (Uluslararası Keiretsu
Forum ağından gelen) ve %80’i yerli girişimci şirketlerdi. Sunum yapmış
şirketlerden yatırım alanların dağılımına baktığımızda ise: %55 yabancı ve
%45 yerli girişimci olarak karşımıza enteresan bir yapı çıkıyor. Bu bize
yabancı şirketlerin yatırım alabilme becerisinin çok daha fazla olduğunu
gösteriyor. Eşit şartlarda bu dağılım yine 20-80 olmalıydı. Keiretsu Forum
Türkiye melek yatırımcı üyeleri, yurt içi veya yurt dışı şirket ayırımı
yapmadan yüksek kapasiteli şirketlere yatırım yapar. Şu ana kadar yurt
dışından gelen şirketlerde (hepsinin iş planları muntazam, DD yapılmış) daha
yüksek kapasite görüyor ki, coğrafi mesafeye rağmen bunlara yatırım yapmayı
uygun görüyor.
Peki, şimdi de
Keiretsu Forum Türkiye’nin yerli şirket dağılımına kısaca göz atalım. Burada da
enteresan bir nokta var: Toplamda şu an 6 şirket DD aşamasında. Bunların 3’ü
İTÜ Çekirdek şirketleri, diğer 3’ü başka kaynaklardan… Keiretsu Forum ve İTÜ
Çekirdek işbirliği kapsamında geçtiğimiz Şubat ayında İTÜ Çekirdek’in
yönlendirdiği 5 şirketten 3’ü (%60’ı) Keiretsu Forum yatırımcı üyeleri
tarafından inceleniyor. Yine son 4 aylık dönemde sunulan diğer 12 şirketten 3’ü
(%25’i) inceleniyor. Bu bize İTÜ Çekirdek’ten çıkan şirketlerin, kuluçka
merkezinden çıkmayan şirketlere göre ‘olgunluk’ farkını ve bu sayede yatırım
alabilme avantajını gösteriyor.
Bu sektörün
gelişmesi için yatırımcıların özellikle melek yatırımcıların çok sayıda
yatırıma iştirak etmeleri gerekiyor. Ama melek yatırımcılar da karşılarında
teknoloji riski minimize edilmiş ve yatırıma ergen şirketler görmek istiyor. ABD
bu konuda bizden en azından 35 sene önde ki bunu rahatlıkla görebiliyoruz, ama
görebildiğimiz bir şey daha var: (Doğru) Kuluçka merkezlerinin bu ‘yatırıma
ergen’ şirket yaratma konusundaki önemi. Arkan & Ergin JPA Interntational
olarak takip ettiğimiz 33 özel ve üniversite içinde yer alan kuluçka merkezleri
var (İTÜ GİNOVA ve ARI Çekirdek ile bunlar hakkında bir referans dokümanı
hazırlamaktayız). Ancak burada kritik nokta, kuluçka merkezlerinin en kısa
zamanda birbirleriyle bilgi paylaşarak ve ortak çalışmalar yaparak belirli
standart oluşturmaları ve arkasından ‘spesifik’ konulara uzmanlaşmaları ki,
melek yatırımcının ihtiyacı olan yatırım yapılabilecek değişik sektörlerden
şirket yaratabilsinler.
