Dünya ve Türkiye’de rakamlarla melek yatırımcılık

Melek yatırımcılık Türkiye için yeni yeni gelişmeye başlayan bir kavram olsa da aslında dünyada büyüyen bir alternatif yatırım aracıdır. Ülkedeki girişimcilerin cesaretlendirilmesi, kalkınmanın sağlanması için melek yatırımcılık önemli bir fırsat.

“Melek” terimi ilk olarak 1970’lerin sonunda ABD’deki bir profesör tarafından özel yatırımlar sağlayan kişiler için kullanıldığından olsa gerek “melek yatırımcılık” en fazla ABD’de büyümüş durumda. ABD’de 2012 yılı itibarıyla 269 bin melek yatırımcı farklı şirketlerde 23 milyar dolarlık yatırım yaptı. Avrupa’da yine 2012 rakamlarına göre 70 bin melek yatırımcının 5 milyar avroluk yatırımı bulunuyor.

ABD’deki “Center for Venture Research” verilerine göre, melek yatırımcılar 1980’li yılların başlarında bir araya gelmeye başladı. 1996 yılında ülke çapında sadece 10 melek yatırımcı ağı varken 2006 yılında bu rakam 200’ü geçti. 2007 verilerine göre ise aktif melek yatırımcı sayısı ABD’de 258 bin. 2001-2003 arasında bireysel olarak melek yatırım yapan kişi sayısı 300 bin ile 600 bin arasında.

ABD’de bölgesel olarak melek yatırımın en büyük ağırlığı Silikon Vadisi’nde. Verilere göre Vadi, şirketlerin yaptığı milyarlarca dolarlık yatırımın her yıl yaklaşık olarak yüzde 40’ını alıyor. Yatırımlar sayesinde 2012 yılında 274 bin 800 yeni işin açılması sağlandı.

TÜRKİYE’DE 2 MİLYONLUK YATIRIM

Türkiye’de girişimciler aradıkları melek yatırımcıları bulmak için Keiretsu Forum Türkiye gibi Hazine Müsteşarlığı tarafından akredite olmuş melek yatırımcı ağlarına başvuruyor.

Hazine Müsteşarlığı’nın verilerine göre, 2013 yılında 154 kişiye melek yatırımcı lisansı verildi. Müsteşarlık Bireysel Katılım Sermayesi Ocak 2014 İlerleme Raporu’na göre sistemdeki toplam yatırımcı sayısı 268. Halen başvurusu devam eden 86 yatırımcı bulunurken 4 kişinin başvurusu ise reddedildi. Lisans başvurusu en çok aralık ayında 63 ile gerçekleşti. Kasım ayında ise 35 başvuruda bulunulmuştu. Başvuru yapılan iller sıralamasında İstanbul 202 ile birinci sırayı alırken Ankara 24 ile ikinci, Bursa da 14 ile 3. sırada. Raporda ayrıca yatırımcıların yüzde 41’i kendini “tecrübeli” olarak nitelendirirken, yüzde 34’i “servete sahip” olduklarını belirtiliyor. Lisans almak için en fazla başvuruda bulunan meslek sahipleri ise mühendisler. Bu mesleği işletmeciler, ekonomistler, uluslararası ilişkiler uzmanları takip ediyor. Rapora göre, lisansı alanların %90’ı erkek ve %10’u kadından oluşmakta.

Rapora göre, 15 Şubat 2013 – 31 Aralık 2013 tarihleri arasında toplamda 2 milyon 377 bin 500 TL’lik yatırımda bulunuldu. Toplamda 6 melek yatırımcı tarafından gerçekleştirilen yatırımların 4’ü başarı ile sonuçlandı. İkisinin işlemi halen devam ediyor. Yatırımların 5’i e-ticaret, diğeri ise yazılım ve uygulama geliştirme alanında gerçekleştirildi.